Het ImPACT-programma

Tine     15.05.2023

In dit artikel geef ik meer uitleg over het ImPACT-programma. Het is in de eerste plaats geschreven voor andere hulpverleners.

Wat is het ImPACT-programma?

ImPACT staat voor Improving Parents as Communication Teachers. Het is een oudercursus waarbij ouders technieken aanleren om communicatieve vaardigheden bij hun kind aan te leren. De ouder wordt dus de ‘taalleerkracht’ van het kind.

Voor wie is het ImPACT-programma bedoeld?

Het programma richt zich tot ouders van jonge kinderen met (een vermoeden van) ASS met een taalleeftijd van 0 tot 6 jaar. Het is niet nodig dat het kind een diagnose autisme heeft. Het programma richt zich op 4 domeinen: sociale betrokkenheid, communicatie, imitatie en spel. Wanneer er moeilijkheden zijn in één van deze domeinen kan het volgen van de cursus zinvol zijn.

Problemen in sociale betrokkenheid zijn bijvoorbeeld: niet reageren op de naam, bij voorkeur alleen spelen, agressief reageren wanneer een ander kindje te dicht in de buurt komt, … Voorbeelden van problemen op gebied van communicatie zijn: beperkt of geen verbale communicatie, enkel communiceren met het oog op iets te verkrijgen, krijsen als protest, … Auto’s op een rijtje zetten, op kleur sorteren, in- en uitladen, aan wieltjes van een auto draaien, een bal in de lucht gooien, zijn voorbeelden van spelgedrag dat we zien bij peuters. Indien oudere kinderen dit spelniveau vertonen, spreken we eveneens over beperkte spelvaardigheden.

Voor wie is het ImPACT-programma minder geschikt?

De sessies vinden op de praktijk plaats. Ouders moeten dus een vertaalslag kunnen maken hoe ze de technieken in een thuiscontext kunnen toepassen. Indien dit moeilijk is, verwijs ik door of werk ik samen met een dienst voor thuisbegeleiding. Wanneer ouders beperkte mentale ruimte hebben, door bijvoorbeeld een verhuis of baby in het vooruitzicht of door andere problemen bij het kind, zoals slaap- of eetproblemen, is het misschien niet het juiste moment om te starten.

Ook van het kind worden transfervaardigheden verwacht. Ouders oefenen de technieken met hun kind in de praktijk. De transfer probeer ik te vergemakkelijken door aan ouders te vragen speelgoed of ander materiaal van thuis mee te brengen.

Hoe is het programma opgebouwd?

Het ImPACT-programma is volgens een vaste structuur opgebouwd. Het programma begint met beeldvorming: waar staat het kind nu? Hiervoor maak ik gebruik van de socaal-communicatieve checklist. Deze lijst is opgebouwd uit 4 domeinen: sociale betrokkenheid, communicatie (zowel naar vorm, functie als begrip), imitatie en spel. We staan ook stil bij de omgeving rondom het kind: hoe kan de ruimte ingericht worden zodat het kind het beste tot leren komt? Zijn er afleidende prikkels, voorkeursmaterialen, … Hebben ouders de (mentale) ruimte om in contact te komen met het kind? Tot slot nemen we een typisch dagverloop onder de loep. Dit is nuttig omdat we vanuit deze lijst situaties selecteren om de technieken in te oefenen. Hierbij denken we aan situaties die het kindje leuk vindt en waarbij je als ouder extra tijd kan toevoegen (bv. het badritueel of het ontbijt op zondag).

Na de beeldvormingsfase, die doorgaans 2 à 3 sessies in beslag neemt, start het programma ‘echt’. Dan komen achtereenvolgens volgende technieken aan bod:

• volg je kind
• imiteer je kind
• levendigheid
• taal modelleren en uitbreiden
• verleiden tot communicatie
• evenwichtige beurtname
• speelse obstructie
• prompts voor het uitbreiden van taalproductie
• prompts voor het uitbreiden van taalbegrip
• prompts voor het uitbreiden van imitatie
• prompts voor het uitbreiden van spel
• integratie van de technieken

De technieken die in de theoretische les aan bod zijn gekomen, oefenen ouders nadien met hun kind op de praktijk. Hiervoor zijn ongeveer 16 sessies nodig (8 theoretische, 8 oefensessies).

Tot slot bespreek ik met de ouders hoe ze de technieken die ze geleerd hebben kunnen blijven toepassen in verschillende contexten. Tijdens het afrondingsgesprek toetsen we ook af of de vooropgestelde doelen bereikt werden. Indien nodig verwijs ik nog door naar andere hulpverlening.