Wat moet een kind kunnen voordat hij leert lezen en schrijven?
Eline 04.01.2021
Sinds oktober 2020 werk ik als ergotherapeute in het regulier onderwijs. Ik merk dat veel jonge kinderen de voorwaarden om goed te kunnen lezen en schrijven niet goed onder de knie hebben. Dit komt gedeeltelijk doordat de scholen vorig schooljaar wegens Corona hun deuren moesten sluiten.
Lees in dit artikel welke vaardigheden kinderen best onder de knie hebben alvorens ze starten met lees- en schrijfonderwijs.
1. Fijne motoriek en voorbereidende schrijfvaardigheden
Kleuters leren de wereld ontdekken via hun zintuigen en hun handen. Voorwerpen en speelgoed gebruiken dragen bij tot soepele handen en vingers. Fijne motoriek en handvaardigheden zijn belangrijk om te kunnen schrijven. Denk maar aan het juist vastnemen en kracht zetten op schrijfgerief of nauwkeurig kunnen werken.
Knippen is ook een belangrijke vaardigheid die het schrijfproces beïnvloedt. Bij knippen moeten beide handen samen werken, maar doen niet hetzelfde. Eén hand (de dominante hand) knipt. De andere hand ondersteunt. Ook bij het schrijven is dit zo: je dominante hand of voorkeurshand schrijft en de andere hand wordt gebruikt om het blad vast te houden.
Kleuren is dé voorloper van het leren schrijven. Kinderen leren hierdoor hun eigen kracht op het potlood ontdekken, binnen lijntjes werken en hun vingers te gebruiken.
Schrijfpatronen; lussen naar boven/beneden, zigzaglijnen, boogjes, … worden in de kleuterschool geoefend omdat hieruit de letters voortvloeien die ze in het eerste leerjaar leren.
2. Ruimtelijke oriëntatie en visuomotoriek
Een kind dat zich kan oriënteren weet waar hij moet beginnen schrijven op een blad, hoe hij letters aan elkaar kan vormen en kan zijn aandacht verschuiven van het bord naar zijn blad om iets van het bord over te schrijven bijvoorbeeld. In de kleuterklas worden deze vaardigheden voorbereid door te puzzelen, vormen te herkennen en over te tekenen, kindtekening te maken, te verven, …
3. Lateralisatie
Lateralisatie is de eigen middellijn kunnen overkruisen. Je middellijn loopt van boven naar beneden over heel je lichaam. Baby’s en peuters zijn nog niet gelateraliseerd. Dat betekent dat hij een speeltje van zijn rechter- naar zijn linkerarm zal verpakken of zijn hele romp mee zal draaien als hij met het speeltje links wilt spelen.
Vanaf de leeftijd van 6 jaar leren kinderen de middellijn overkruisen. Het overkruisen van de middellijn is heel belangrijk om goed te leren schrijven, lezen, rekenen. Als een kind zijn eigen middellijn niet kan overkruisen krijg je lateralisatieproblemen. Het verschil tussen b en d, 3 en E, 15 en 51, n en u is dan moeilijk.
4. Executieve functies
Excecutieve functies, wat zijn dat?! Dit zijn functies die ervoor zorgen dat we een taak kunnen volbrengen tot een goed resultaat. Hieronder enkele voorbeelden:
- Aandacht kunnen houden tijdens een gesprek, uitleg, een taak
- Wat heb ik allemaal nodig voor deze taak?
- Gedrag kunnen uitstellen bv. niet spelen, maar werken
- Werkgeheugen: informatie uit ons geheugen gebruiken en vasthouden
Executieve functies zijn heel belangrijk om een schooldag tot een goed einde te brengen. Deze functies kunnen geoefend worden met spelletjes, volgen van een stappenplan, …
Wanneer je kind problemen ondervindt op één of meerdere van deze domeinen, zal hij vermoedelijk ook problemen ondervinden met leren lezen en schrijven. Deze leerproblemen moeten eigenlijk aan de basis worden verholpen.
Ergotherapeuten zijn gespecialiseerd in het begeleiden van kinderen met problemen op gebied van fijne motoriek, ruimtelijke oriëntatie, lateralisatie en executieve functies. Een ergotherapeut geeft advies, oefeningen, spelletjes om deze vaardigheden onder de knie te krijgen. Eline heeft zich gespecialiseerd in psychomotoriek, reflex-integratietherapie en sensorische-integratietherapie. Ontdek hier het volledige aanbod ergotherapie.
Ondervindt jouw kind problemen op één van deze domeinen? Contacteer Eline dan voor een afspraak.
Sarah
21.02.2024 - 06:10Hallo,
Ik heb een vraagje. Mijn jongste zoon is 6 jaar, bijna 7jaar. Hij zit nu in het 1ste leerjaar. Ik heb heel vaak het woord lateralisatie gehoord wanneer ik zeg tegen de juffen dat mijn zoon de cijfers 3,5,6 en 9 verwisseld. Ik bedoel hij schrijft ze in spiegelbeeld. Hij is rechtshandig. Volgens de juffen komt dit in orde met het ouder worden. Moet ik mij zorgen maken en kijken voor hulp voor mijn zoon zodat hij dit niet meer doet tijdens het rekenen en schrijven? Alvast bedankt voor uw antwoord op mijn vraag. Vriendelijke groeten, een bezorgde en ongeruste mama